مدرسه تعلیم و تربیت
مدرسه تعلیم و تربیت
مدرسه تعلیم و تربیت
بایگانی
- دی ۱۴۰۳ (۱)
- دی ۱۴۰۲ (۱)
- آبان ۱۴۰۲ (۱)
- آذر ۱۴۰۰ (۱)
- آبان ۱۴۰۰ (۱)
- مهر ۱۴۰۰ (۱)
- خرداد ۱۴۰۰ (۱)
- ارديبهشت ۱۴۰۰ (۱)
- فروردين ۱۴۰۰ (۱)
- اسفند ۱۳۹۹ (۶)
- دی ۱۳۹۹ (۳)
- آذر ۱۳۹۹ (۷)
- آبان ۱۳۹۹ (۵)
- مهر ۱۳۹۹ (۱)
- مرداد ۱۳۹۹ (۲)
- تیر ۱۳۹۹ (۴)
- ارديبهشت ۱۳۹۹ (۲)
- فروردين ۱۳۹۹ (۲)
- اسفند ۱۳۹۸ (۴)
- آبان ۱۳۹۸ (۱)
- شهریور ۱۳۹۸ (۱)
- مرداد ۱۳۹۸ (۱)
- مرداد ۱۳۹۷ (۳)
- تیر ۱۳۹۷ (۱)
- ارديبهشت ۱۳۹۷ (۲)
- فروردين ۱۳۹۷ (۳)
آخرین مطالب
- ۰۳/۱۰/۱۰غنیمت شمردن فرصت ها
- ۰۲/۱۰/۲۰مدیریت امور
- ۰۲/۰۸/۱۸فرهنگ نکته های دانستنی و هشداری
- ۰۰/۰۹/۲۷نظام تربیتی اسلامی
- ۰۰/۰۱/۱۲دعاهای ماه مبارک رمضان
طبقه بندی موضوعی
کلمات کلیدی
اهمیت دعا و نیایش
نتیجه هدایت و ارشاد
چگونگی آگاهی بخشی به دیگران
ذکر و یاد خدا و توسل
نمونه اپلیکیشن ایتائی
پر کردن اوقات فراغت
فهرست هزار موضوع معارفی
مسابقه دوست و دوستی
غنیمت شمردن فرصت ها
راهکار تهیه محتوای معارفی
آموزش معارف اسلامی با ادبیات مختلف
آگاهی بخشی آیات قرآن
عبادت و بندگی
اقبال و ادبار روح
مدیریت خود
قلب و دل
راز و نیاز با خدا
دعا
افراط و تفریط
احساس و عاطفه
آمادگی برای رمضان
طنزهای بیداری
ضرب المثل های بیداری
شعرهای بیداری
سخنان بزرگان نور آفرین
روایات بصیرت افزا
داستان های آموزنده
تمثیل های بیدار کننده
سفارش توجه به قرآن
وصیت نامه امام علی (ع)
پربیننده ترین مطالب
- ۹۸/۱۲/۲۹نمونه ذکر دعا، نیایش و توسل
- ۹۹/۰۲/۰۲نمونه مسابقات قرآنی
- ۹۸/۱۲/۲۸نمونه اشعار حکیمانه عرفانی
- ۹۹/۰۱/۰۵مسابقه سخنان بزرگان و دانشمندان
- ۰۰/۰۱/۱۲دعاهای ماه مبارک رمضان
- ۹۹/۰۸/۱۱ضرورت و نیاز به ادب و تربیت
- ۹۸/۱۲/۲۶نمونه مسابقه ضرب المثل ها
محبوب ترین مطالب
- ۰۰/۰۹/۲۷نظام تربیتی اسلامی
- ۹۹/۰۸/۱۱ضرورت و نیاز به ادب و تربیت
- ۰۰/۰۱/۱۲دعاهای ماه مبارک رمضان
- ۹۹/۰۹/۱۳هدف از مراجعه به تاریخ
یکی از آموزه های دینی ما احترام گذاشتن به ارزش ها است.
تذکر و یاد آوری:
بدین وسیله از شما عزیزان #فرهنگ دوست، دعوت می کنیم هم خودتان، با عضو شدن در همه کانال ها به گروه ما بپوندید، و نیز از دوستان و آشنایانتان بخواهید، در همه این کانال ها عضو شوند و آن ها را بر این کار تشویق کنید تا در اجر آموزش دیگران سهیم باشید.
راستگوئی و پرهیز از دروغ گوئی
نمونه این آداب را که برگرفته از سخنان امام رضا (ع) است که با استفاده از لینگ مطالعه بفرمائید.
پس از سفارش به #احترام به #مقدسات از قبیل #قرآن و کتاب های دعا و ... کلاً مسائل دینی.
اهمیت محبت به دانش آموزان
ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺫﺭﻩ ﻛﺎﻫﯿﺴﺖ ، ﻛﻪ ﻛﻮﻫﺶ ﻛﺮﺩﯾﻢ
ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﻋﺸﻖ*** ﺑﺠﺰ ﺣﺮﻑ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﯽ
کودکانی که واقعاً شاد هستند و خوب پرورش داده‌شده‌اند، به‌صورت تقریباً خودکار تبدیل به افرادی موفق خواهند شد. به‌عبارت‌دیگر، تربیت خوب و سالم، کودکانی شاد و قوی ایجاد می‌کند که احتمال تبدیل‌شدن آنها به بزرگ‌سالانی موفق را در طولانی‌مدت بیشتر خواهد کرد.افراد شاد به‌طور متوسط در تمام جنبه‌های زندگی از همکاران ناراحت خود موفق‌تر هستند.
از جمله مشکلات تعلیم و تربیت مسئله پش آمدهای در این راه است
مـــادران بخــوانند!
با فرا رسیدن ماه خدا بد نیست مقداری به حال و هوای، #باورها و #اعتقادات بپردازیم.
شخص غریبی که تازه وارد شهر شده بود از اولین کسی که کنار اتوبوس ایستاده بود، پرسید : ساعت از دوازده گذشته؟
از جمله این نباید ها، گوش دادن به شایعات است. قرآن فرموده: ان جائکم فاسق بنبأ فتبینوا . اگر شایعه ای شنیدی در سند آن تحقیق کن، راستی آزمائی کن.
تذکر و یاد آوری
برای اطلاعات کامل از این کانال ها و مشاهده لیست کامل منابع از این لینگ استفاده کنید.
راستگوئی و پرهیز از دروغ گوئی
بدین وسیله از شما عزیزان #فرهنگ دوست، دعوت می کنیم هم خودتان، با عضو شدن در همه کانال ها ما بپوندید، و نیز از دوستان و آشنایانتان بخواهید، در همه این کانال ها عضو شوند و آن ها را بر این کار تشویق کنید تا در اجر آموزش دیگران سهیم باشید.
امروز شما که عناصر حوزه‌ی علمیه هستید، باید برای تمام طبقات مردم، خوراک فکرىِ لازمی که آنها را به اسلام مؤمن کند، از گناه بیزار کند، به ثواب راغب کند، به رضای الهی مطمئن کند و آنها را به در خانه‌ی خدا ببرد، داشته باشید؛ کجاست؟
با توجه به مناسبت های پیش رو مهمترین واژه معارفی که در کلاس «مدسه تعلیم و تربیت» می توان آموزش داد مسئله آگاهی و بصیرت است:
برکات علم و دانش
https://eitaa.com/dastanhayghorany/137
قرآن مجید
بنام خدا
اکنون با فرارسیدن فصل دعا و مناجات لازم است به آموزش این واژه بپردازیم، هر چند ما کانال ویژه ای به نام «ذکر، دعا، مناجات و عبادت» در همین ایتا راه اندازی کردیم ولیکن جدا کانه بصورت خلاصه باید این واژه نیز بررسی گردد.
علمی شغل و حرفه نیست، بلکه ذوق و هنر توانمندی است معلمی در قرآن به عنوان جلوه ای از قدرت لایزال الهی نخست ویژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالی است.
حضرت علی (ع) می فرماید:
خود کوچک و ناتوان دیدن! و علم طلبی.
در حدیت آمده :
برگزیده‌های خداوند...
وصیت نامه امام علی (ع) برترین متن آموزشی مدرسه تعلیم و تربیت
این آن چیزی است که علی بن ابی طالب وصیت می کند. علی به وحدانیت و یگانگی خدا شهادت می دهد، و اقرار می کند که محمّد بنده و پیغمبر خداست، خدا او را فرستاد تا مردم را هدایت کند و دین خود را بر ادیان دیگر غالب گرداند و لو کافران کراهت داشته باشند. همانا نماز، عبادت، حیات و ممات من از خدا و برای خداست، شریکی برای او نیست من به این دستور امر شده ام و تسلیم خداوند هستم.
سبت به بخش وصیت و سفارش مولی امیر المؤمنین علیه السلام . که هرگز #تقوای الهی را از یاد نبرید،کوشش کنید تا دم مرگ بر دین خدا باقی بمانید.
✍«إعلموا - یا إخوانی- أنّی لا آلوکم نصحاً و لا أطوی عنکم کشحاً فی بیان ما ظهر لی مِن الحق و إن أرغمت منه المراغم فلا أخاف فی اللّه لومة لائم»
شما اینجا هستید
دومین جمله ای امام علی علیه السلام مورد سفارش قرار دادند مسئله توجه به دین و آئین بود.
ارائه ی تعریفی کامل از دین که تمام جوانب و زوایای امر را در برداشته باشد، کاری دشوار و تا حدی نا ممکن به نظر می رسد.
فهرست مندرجات
ضمن خوش آمد گوئی به شما عزیزان دانش طلب،
بنام خدا
چنانچه گذشت بهترین درس مدرسه تعلیم و تربیت می تواند وصایای امام امیر المنین علی (ع) باشد. اکنون به یکی دیگر از آن سفارش ها، اشاره خواهیم نمود:
✍امام_خمینی (رحمة‌الله‌علیه)
سرآغاز علم و دانش و استادی خداست
این روزها سخن از امام علی علیه السلام بسیار است و نیز مداحی و مدیحه سرایی شعرخوانی و فضیلت گویی آن حضرت زیاد به چشم می‌خورد و به گوش می شنویم. مهم دقت و تیزبینی در اصل این واقعه است. که ما به طور خلاصه به گوشه‌ای از این قضیه اشاره خواهیم داشت و بقول معروف: در خانه اگر کس است یک حرف بس است.
جایگاه استادی و معلمی
سرمنشأ مسئله علم و دانش استادی و شاگردی برگشت به پروردگار متعال است.
إِنَّ اللّهَ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ سوره نحل آیه: 74.
سپس انبیا هستند که از این علم خداوند مستقیماً برخوردار می شوند «علم لدنی»
چنانچه در پیامبر اکرم (ص) نقل شده: أدّبنی ربی فأحسن تأدیبی؛ پروردگارم مرا تأدیب کرد و نیکو تأدیب کرد.» (مجلسی: 1403: 16 / 210)
و دیگر برخورداران از این علم با واسطه جانشینان آنها هستند. از این رو می بینیم؛ داستان « رد شمس» امام علی علیه السلام اتفاق می افتد و مرتب در فضیلت گویی آن حضرت، تکرار میشود. و از این قبیل است دیگر معجزات و کرامت هایی که از انبیا و اولیای الهی دیده شده و دیده می شود.
همین گونه است؛ استادی و آموزش که خداوند اولین آموزکار است و ...
اما نسبت به استادی حضرت امام علی علیه السلام سخن گفتن دشوار است بطوری که حتی غیر مسلمانان در آن مبهوت مانده اند و او را ستوده اند، اگر بخواهیم از باب تیمن و تبرک مطلبی گفته باشیم « که متآسفانه غفلت مسلمانان و هوشیاری دشمن علتی برای عقب افتادگی مسلمان ها شده» کافی است، اشاره به عنوان حکایت آموزش دیده این مکتب یعنی سلمان فارسی و تعجب ابوذر غفاری از انجام کارهای خارق العاده او داستان معروف است اگر نشنیده اید، پی گیر باشید.
نقش معلم و استاد و مربیان در جامعه
حال که جایگاه استادی و ریشه آن روشن شد، بد نیست اشاره ای هم به نقش معلم و استاد و مربیان عزیز در جامعه داشته باشیم.!
وقتی می بینیم استاد « عمر بن عبدالعزیز» با به کارگیری شیوه درست؛ توانست تلاش دیرینه دشمن را برای بدنام کردن امام علی علیه السلام خنثی کند، دیگر اطاله سخن در این مورد دیگر ضرورتی ندارد.
فقط در اینجا به دو پیام (یکی برای استادان گرانقدر و دیگری برای دانش آموزان و دانشجویان عزیز) اشاره می کنیم.
1 - الف: استادان عزیز و گرانقدر؛ ما، نباید از جایگاه خود به خاطر بعضی از اغراض مادی پائین بیائیم و تلاش کنیم با خود آگاهی، مجهز به پیش نیاز های استادی شده تا با هدف نقش آفرینی در جامعه به میدان آمده و شجاعانه پیش رویم تا خداوند جایگاه ما را متعالی گرداند. از این رو هم بگوئیم و بنویسیم و نیز با تربیت خود و دیگران از فرصت استفاده بهینه کرده تا فرزندانی بالنسبه، چون امام علی (ع) به جامعه تحویل دهیم (چرا که: لایقاس بآل محمد احد من هذه الائمة) آری امام علی (ع) در دامان پیامبر اکرم (ص) تربیت شد و این حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) بودند که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) را پرورش دادند و با این تلاش خود؛ نام آنان در عالم به نیکی باقی مانده و تا قیامت باقی خواهد ماند.
ب : پیام دیگر اینکه دقت کنیم خدای ناکرده به دست ما حق الناسی ضایع نشود، چرا که پاسخگوی آن در پل صراط و موقع حساب، بسیار گران تمام خواهد شد.
2 - پیامی برای شاگردان این مکتب، که سعی کنیم حرف شنو خوبی بوده، تا از علم دانش امام علی (ع) استفاده نمائیم، تا چون گذشتگان گرفتار نباشیم و این را در نظر داشته باشیم که اگر در وظیفه خود سستی کنیم آینده گان بر ما نخواهند بخشند. با آرزوی موفقیت برای شما.
یاد آوری : جهت مطالعه بیشتر راجع به معصومان (ع) به وب سایت «فرهنگ سازان حجة بن الحسن (عج) » مراجعه بفرمائید.
و جهت مشاهد چشم انداز فعالیت های مؤسسه و تک واژه های آموزشی به این آدرس مراجعه شود.
کانال : https://eitaa.com/madresehtalim
والسلام مرتضوی
برچسب ها:
- جایگاه استادی و معلمی
- نقش معلم و استاد و مربیان در جامعه
- سرآغاز علم و دانش و استادی خداست
بنام خدا
در این روزگار که کرونا از یک طرف آرامش مردم را به هم ریخته و عده ای را داغ دار عزیزانشان کرده و کار و زندگی مردم را مختل نموده و از سوی دیگر مسائل اقتصادی با عوامل مختلف داخلی و خارجی بسیاری از مردم را به چکنم چکنم « آنچه قدیمی ها می گفتند اگر چه زندگی پر زرق و برقی نداریم اما خدا ما را به چکنم چکنم نیندازد» افتاده اند، بر اهل فکر و قلم است که علاوه بر یاد آوری عوامل نا آرامی ها؛ موجبات آرامش طلبی را پس از تحقیق و بررسی برای جامعه بیان کنند؛ تا هم از ثواب آموزش به دیگران برخوردار گردند و نیز، دین خود را به مردم فرهنگ دینی دوست اداء نمایند و آنان را از علم و دانش خود برخوردار کنند از این رو نوشتار ذیل را پس از سپاسگذاری از خداوند تقدیم می گردد.
سپاس خدای یکتا و توانا
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه سوره اعراف آیه 43
این سپاسگذاری به نوعی دعوت خدا را لبیک گفتن است که اکنون با زبان الکن می گوییم:
خدای را سپاس که ما را در مسیر علم و دانش قرار داد و اکنون در پی، بهره بخشی به دیگران هستیم.
اهمیت علم و برکات آن
نسبت به اهمیت علم و برکات آن؛ بسیاری مطالب خوانده ایم و شنیده ایم، اما خلاصه آن مطالب را اگر همراه کنیم با تجربه ی چندین ساله اهل فن کنیم. می بینیم ، همه دراین شعر شاعر گرامی آمده است:
با تو پس از علم چه گویم ** علم چو آید به تو گوید چکن
کاربردی کردن داشته های علمی
اکنون ما هم در پی این هستیم که بیان کنیم چگونه می‌توان، داشته های علمی را؛ در زندگی خود و دیگران کاربردی کرد.
راهکارهای آرامش طلبی
نوع نگاه ، طرز فکر، عقیده و احساس و اطلاعات پیشین؛از جمله عوامل محیطی و اصل رخدادهاست که موجب تشویش اضطراب نا راحتی و نگرانی می شود و راه آرامش طلبی، در سالم سازی این عوامل است. که به دو شیوه می توان به آن رسید.
الف: منطقی و در پی استدلال بودن در امور زندگی
چرا که در خطبه امام حسین (ع) آمده « إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دِینٌ وَ کُنْتُمْ لَا تَخَافُونَ الْمَعَادَ فَکُونُوا أَحْرَاراً فِی دُنْیَاکُم » (*) یعنی با هر باور و گرایشی که هستی! آزاد و مردانه زندگی کن!
یکی از پیام های کلام حضرت این نکته است که: باید منطقی باشیم، و در امور زندگی در پی استدلال باشیم نه خدای ناکرده چون پشه ی سرگردان و ... نباشیم.
ب : تسلط بر روان و اعصاب خود داشته باشیم. که نتیجه اش؛ گرفته نشدن، با اندک اتفاق ناگوار؛ و به اصطلاح «از کوره در نرفتن» یعنی بتوانیم خود را کنترل کنیم. و راهش هم همان منطقی بودن و در پی استدلال بودن است. (*) بحار الأنوار ج 45 ص 51
برای روشن شدن این موضوع؛ توجه شما را به مقاله ای که جناب یوسف غلامی با « شیوه سؤال و تمثیل» طراحی کرده و با عنوان «رازهای آرامش» در مجله پیام پیشگیری شماره ۳۰ به چاپ رسیده؛ جلب می کنم.
رازهای آرامش
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا پس از یک رخداد تلخ (حادثه ناگوار یا مصیبت) در زندگی اعضای خانواده واکنش یکسان در مقابل آن ندارند؟! یکی دچار فروپاشی روانی می شود دیگری در نهایت تأثر گرفتار افسردگی و فروپاشی نمی‌شود و یکی کاملاً استوار می ماند؟ برای یافتن پاسخ این سوال با ما همراه شوید.
بیش از آن که عوامل محیطی و اصل رخداد، موجب تشویش اضطراب نا راحتی و نگرانی را فراهم سازد نوع نگاه طرز فکر عقیده احساس و اطلاعات پیشین افراد این عوامل را بوجود می آورد. زیرا اگر تنها مشکل یا حادثه خاص پدید آورنده این وضعیت روحی و روانی باشد، نباید افراد یک خانواده، عکس العمل متفاوت نشان دهند.
این امر حکایت از آن دارد که بیش از آنکه یک پدیده بر روح و روان ما تأثیر داشته باشد فرمان درونی مغز و قلب است که ما را به بروز واکنش خاص وامی‌دارد.
بیشتر مردم از این امر غافل اند که اطلاعات پیشین تا چه اندازه ممکن است از بردباری در حوادث بکاهد یا آن را افزایش دهد.
این اطلاعات مجموعه از« نوع نگاه، سلیقه، طرز فکر، احساس، دانسته های مذهبی، تجربه و مانند این ها» است.
فردی کودکش را در اثر تصادف از دست می دهد و خود یازده سال به افسردگی دچار میشود. از طرفی در تاریخ می خوانیم که چون اسیران اهل بیت علیهم السلام را در کوفه فراروی عبیدالله بن زیاد قرار دادند و از حضرت زینب پرسید « کار خدا را درباره خودتان چگونه دیدید » فرمود: ما جز زیبایی چیزی مشاهده نکردیم.
برای بازسازی اندیشه (نوع نگاه ، سلیقه، طرز فکر و حساس و...) باید چه اقدامی صورت گیرد تا ضریب تحمل ما بالا رود و در پیشامدها کمتر دچار اضطراب فروپاشی و افسردگی شویم؟
توسعه آگاهی های دینی
روشن است که باید نخست آگاهی‌های دینی و توسعه داد؛ اعتقاد به پاداش خدا، نرهیدن ستمگر از مجازات، توجه به قانون استدراج - که خداوند آگاه با پیاپی فرستادن نعمت پس از انجام گناه بنده را غافلگیر می‌کند- کوچک شمردن دنیا و مانند این ها پاره ای از آن آگاهی ها است.
به نمونه ای از این آموزه‌ها اشاره می کنیم امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) به فرزندش حضرت مجتبی (علیه السلام) فرمود: آنگاه که از کسی ستم دیدی، چندان دلتنگ مشو و آن را بر خود گران نپندار، زیرا تلاش او در مسیر ضرر رساندن بیشتر به خود و سود رسانی به تو است.1
رسول خدا (ص) فرمود: اگر فرد مؤمن بداند که خداوند متعال چه پاداشی در برابر مصیبت ها و بلا ها برای او در نظر گرفته است، آرزو می کند که در دنیا با قیچی پاره پاره گردد تا از پاداش بزرگ تری برخوردار شود.(2)
چنانچه این ویژگی در یاران اباعبدالله الحسین (ع) شنیده شده که می‌گفتند: حسین ابن علی (ع)؛ اگر هزار بار ما را بکشند بدنمان را آتش بزنند و خاکستر ما را بر باد دهند؛ باز زنده شویم دست از یاری تو بر نخواهیم داشت.
رسول خدا (ص) فرمود: هیچ مصیبت و بلائی در جان و فرزند و مال مرد و زن مؤمن وارد نمی شود مگر آن که خداوند متعال را در حالی ملاقات کند که هیچ گناهی بر او نباشد.(3)
حضرت به عثمان بن مظعون که کودکش را از دست داده بود فرمود:
بهشت هشت در دارد آیا خوشحال نمی شوی از اینکه در روز قیامت به طرف هر دری از درها به روی فرزند را در کنار آن به یابی در حالی که دست به دامنت آمیخته تا برای تو از پیشگاه پروردگارش شفاعت کند.(4)
یاد خدا، بدون شناخت خدا
از کودکی شنیده‌ایم که یاد خدا مایه آرامش آدمی است و خداوند می فرماید: (5)
هرکس از یاد من دل بگرداند در حقیقت زندگی و دشواری خواهد داشت. (6) و تکرارش غذای روح است (7)
معنی « آن که یاد خدا» آرامش است چیست؟
آیا همین کافیست که به یاد خداوند باشیم و ذکر بگوییم؟!(8)
به نظر می‌رسد که این کمترین مرحله یاد خدایی است که از آن انتظار آرامش داریم.
باید با یاد خدا زندگی کرد و نیز وقتی با یاد خدا زندگی می کند که خدا را بشناسد.
وقتی کسی شناخت درستی از خدا نداشته باشد، قوانین حاکم بر جهان آفرینش را نمی شناسد و به حکمت پدیده‌ها نمی یرد.
بنابراین نمی داند چرا و چگونه باید بر نزول یک بلا و رنج صبر کند.
آن شناخت خدا؛ که آرامش آور است!
خدایی که یادش مایه آرامش است، خدایی است که آفرینش ما را برای نزدیکی به خود آغاز کرد؛ نه برای اینکه از رنگ و مصیبت ما حتما خوشنود شود.
او خود را در هر حال حمایت گر ما یاد می‌کند: رئوف بالعباد، کریم، رحیم، ودود، شکور. در جهان جز کردار ما، هیچ چیز علیه ما نیست.
تا او نخواهد هیچ موجودی نمی‌تواند کمترین آسیبی به ما وارد کند. این احساس که او منتقم و در عین کمین ماست که با مجازات ما و مشاهده گرفتاری مان خوشحال می شود، با آموزه‌های دینی سازگار نیست.
وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر (9)
هر مصیبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است که انجام دادهاید، و بسیارى را نیز عفو مى کند!
خداوند در قرآن ما را از شرک برحذر داشته است. آیا ما پیروان قرآن ممکن است، مشرک باشیم؟!
آری، زمانی که اعتقاد داشته باشیم جز خدای خیر رسان، نیروی دیگری وجود دارد که مستقلاً به ما «شر» می رساند!
او بدخواه ما نیست. اگر برای ما گرفتاری و رنجی پدید می‌آید، نتیجه عملکرد خود ما یا بنده ناصالح دیگری است و در هر صورت خداوند بدان گرفتاری و رنج، گناهان ما را می آمرزد یا بر درجات ما در بهشت می افزاید.
بنابراین، اگر فردی که خواهان آرامش است، باید بداند خدا او را دوست دارد.
بازسازی اندیشه، اصلاح اعتقادات دینی
بخشی از اضطراب های ما به رویدادهای گذشته و آینده پیوند دارد. برای آینده می ترسیم و از گذشته اندوهگین هستیم. شیطان برای پایمال کردن امروز ما دو ابزار دارد:
غصه برای گذشته، هراس برای آینده.
این در حالی است که قرآن می فرماید: أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ (10) اولیای خدا نه بیمی برایشان هست؛ نه اندوهی.
آگاه باشید (دوستان و) اولیاى خدا، نه ترسى دارند و نه غمگین مىشوند!
علاج گناه
و بلاخره: زیرک کسی است که بار آینده را به دوش امروز نمی افکند و نگرانی برای آینده نتیجه کاستی توکل است.
یک روانشناس آمریکایی که صد سال عمر کرد، در پایان زندگی می گوید: پس از این همه عمر دانستم که ۹۹ درصد از اموری که برای آینده مرا نگران می کرد، هرگز به وقوع نمی پیوست.
ما آن قدر که از فکر حوادث آینده ناراحت و نگران می‌شویم و آسیب میبینیم، از خود آن حوادث آسیب نمی بینیم.
پیام مقاله معلوم است
الف : نیاز شناخت و یاد خدا
ب : توجه به خیر خواهی خدا
ج : پرهیز از غصه برای گذشته.
د : نهراسیدن برای آینده.
پاورقی:
1 - تحف العقول صفحه ۷۹
2 - مقام داغدیدگان شکیبا شهید ثانی ترجمه حسین جناتی صفحه ۱۱
3 - همان
4 - همان صفحه ۱۲ و ۱۳
5 – ذکر الهی منشأ آثار و برکات فراوانی است ، از جمله در سوره رعد آیه 26 می فرماید:
«الا بذکرالله تطمئن القلوب» همانا با یاد خدا دلها آرام می گیرد .
(6) آثار دوری از یاد خداوند
دوری از یاد خداوند پیامدهایی را به دنبال دارد که به برخی از آنها اشاره می شود :
1- خود فراموشی
«ولا تکونوا کالذین نسوا الله فانساهم انفسهم...» سوره حشر آیه .19
مانند کسانی که خدا را فراموش کردند نباشید که خدا نیز آنها را به خود فراموشی دچار ساخت .
2- همراهی شیطان
«و من یعش عن ذکر الرحمان نقیض له شیطانا فهو له قرین»
و هر کس از یاد خدا رویگردان شود شیطانی برای او می گماریم تا همنشین او شود . -سوره زخرف، آیه .36
3- سختی در زندگی
«و من اعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکا و نحشره یوم القیامه اعمی» سوره طه، آیه .124
و هر کس از یاد من رویگردان شود ، زندگی (سخت) و تنگ خواهد داشت و روز قیامت او را کور وارد محشر می کنم .
7 - حضرت علی (ع) می فرماید: «مداومت بر ذکر الهی غذای روح و کلید رستگاری است.»
8 – مفهوم ذکر
«ذکر» در لغت به معنای «یاد کردن» است ، خواه با زبان باشد یا با قلب با هردو ، خواه بعد از نسیان باشد یا در ادامه ذکر . و نیز «ذکر» به معنای «حفظ شیء» است و خلاف نسیان می باشد . به بیان دیگر ، «ذکر» عبارتست از اینکه آدمی نیروی ادراک خود را متوجه یاد شده کند ، یا اینکه نام او را ببرد و یا صفات او را به زبان جاری کند و مصداق مهمتر اینکه در قلب به یاد او باشد . طبق این معنا ذکر معنای عامی دارد که هر چیزی را شامل می شود ، اما آنچه خداوند در قرآن کریم به آن امر فرموده ، «ذکر خداوند» و «یادآوری نعمت های الهی» می باشد که در سایه آن انسان غبار غفلت و دوری را از قلب خود بزداید و برجان و روح خسته خویش ، با باران یاد الهی گلهای طاعت و بندگی را برویاند . -تفسیر المیزان، ج 16، ص .328 2-
ر.ک، فریده مصطفوی، روش خودسازی، ص .81
تمثیل نسیم فرحبخش
«ذکر الهی» چون نسیم فرحبخش ، حیات معنوی را به انسان هدیه می کند؛ قلب خسته و افسرده انسان با «یاد خدا» طراوت می یابد و در کشاکش مشکلات و انبوه گرفتاری ها به یاد معشوق است که اطمینان و آرامش را برای جان ها به ارمغان می آورد . انسانی که در هر لحظه به یاد خداوند و فقر و احتیاج خویش به ذات اقدس الهی و عقاب و ثواب باشد ، در درون خویش راهی برای رشد و نمو رذائل اخلاقی و ارتکاب معاصی نخواهد گذاشت و همواره درصدد رشد و تعالی خویش می باشد . بنابراین «ذکر و یاد خدا» از مهم ترین عوامل رسیدن به قرب الهی است که انسان را از جهان ماده به عالم معنا و معنویت می رساند .
«یا ایهاالذین امنوا اذکروا الله ذکرا کثیرا وسبحوه بکره وأصیلا» (احزاب/41-42)
ای کسانی که ایمان آورده اید ، خدا را بسیار یاد کنید و او را در صبحگاه و شامگاه تسبیح کنید .
اهمیت و برکات ذکر
از روایات استفاده می شود خانه ای که ذکر خدا در آن بسیار شود ، برکتش بسیار می شود و ملائکه در آن خانه حاضر و شیطان ها دور می گردند ، و آن خانه برای اهل آسمانها آن چنان درخشنده است که ستارگان برای اهل زمین ، و خانه ای که در آن قرآن خوانده نشود و ذکر خدا در آن نشود، برکاتش کم است و ملائکه از آن خانه گریزان می شوند .
آثار و برکات ذکر
«یاد خداوند» آثار و برکات فراوانی دارد که در آیات و روایات به آن اشاره شده است وما در این جا به برخی از آن ها اشاره می کنیم :
1- مورد یاد خدا قرار گرفتن
«واذکرونی اذکرکم واشکروالی ولا تکفرون»
-سوره بقره، آیه .152
مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و کفران نورزید .
2- همنشینی با خدا
کسی که همواره به یاد خدا باشد ، خداوند همنشین و جلیس او خواهد بود چنانکه در حدیث قدسی به حضرت موسی (ع) فرمود : ای موسی ؛ من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند
-چهل حدیث حضرت امام(ره)، حدیث 18، ص .287
3- محبت خداوند
انسانی که پیوسته به یاد خداست ، حب الهی در قلبش جای می گیرد .
در روایت نیز آمده است . «من اکثر ذکر الله احبه» هرکس زیاد خدا را یاد کند ، محبت خداوند در قلبش حاکم می شود .
-میزان الحکمه ، ص 421، ج .3
4- فلاح و رستگاری
از نظر قرآن کریم ذکر خدا زمینه رستگاری انسان را فراهم می سازد : «واذکروالله کثیراً لعلکم تفلحون» -سوره جمعه، آیه .10
خدا را بسیار یاد کنید ، باشد که رستگار شوید .
9 - وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر -سوره شوری، آیه .30
10 - سوره یونس آیه 62
والسلام مرتضوی
برچسب ها :
- آن شناخت خدا؛ که آرامش آور است!
- بازسازی اندیشه اصلاح اعتقادات دینی
- تمثیل نسیم فرحبخش
- اهمیت و برکات ذکر
- اهمیت علم و برکات آن
- کاربردی کردن داشته های علمی
- راهکارهای آرامش طلبی
- رازهای آرامش
- توسعه آگاهی های دینی
- یاد خدا
- بدون شناخت خدا
اهمیت ادب و تربیت دینی
الف : تغییر هویت
امام على (ع) فرمود:
من قعد به حسبه، نهض به أدبه
هرکس را عدم اصالت خانوادگی فرو نشانده و پایین آورده باشد ، ادب و تربیت او را بلند مرتبه و با کمال می گرداند.
غرر الحکم ج 2 ص 638
با ادب را ادب سپاه بس است
بی ادب با هزار کس تنهاست
شهید بلخی
ادب آب حیات زندگی است.
أَفْضَلُ الشَّرَفِ الْأَدَب
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم 247
افزونترین شرف و بلندى مرتبه ادب است.
حُسْنُ الْأَدَبِ خَیْرُ مُوَازِرٍ وَ أَفْضَلُ قَرِین
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم 247
نیکوئى ادب بهترین یارى کننده ایست و افزونتر همنشینى است.
لَا شَرَفَ مَعَ سُوءِ أَدَب
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم 248
نیست شرفى و بلندى مرتبه با بىأدبى.
از شهد ادب هر که بکامش قند است
پیوسته ز حال و روز خود خورسند است
گنجی به گرانبهائی دانش نیست
دولتمند است هر که دانشمند است
حالت
امام على (ع) فرموده :
من تأدب بآداب الله عز وجل، أداه إلى الفلاع الدائم ..........
هر کس به آداب خداوند متعال تربیت شود، این تربیت او را به رستگاری و سعادت همیشگی خواهد رسانید.
بحار الانوار جلد 89 ص 411
کَفَاکَ مُؤَدِّباً لِنَفْسِکَ تَجَنُّبُ مَا کَرِهْتَهُ مِنْ غَیْرِک
شرح آقا جمال الدین خوانسارى بر غرر الحکم ج4 585
کافیست ترا أدب کننده از براى خود دورى گزیدن از آنچه ناخوش داشته باشى آنرا از غیر خود.
هر کس کند به چشم حیا سرمه ادب
بیند جمال شاهند مقصود بی حجاب
فراهی
گفته شد به بقراط : چه فرق است بین شخص با ادب و شخص بی ادب ؟ گفت به اندازه فرق بین انسان و چهارپایان. مستطرف ؟23
تنها راه پیشگیری از معضلات جامعه ادب و تربیت است
حضرت پیامبر (ص) در این راه تحمل سختی های بسیاری نمود تا توانست بعد از 23 سال عده ای را جذب کرده و زمینه جهانی شدن دین مبین اسلام را فراهم کند. متأسفانه وابستگان به .... مانع ادامه آن شدند، در نتیجه مردم نادان به حالت قبلی خود بر گشتند هر چند نماز می خواندند اما نماز بی محتوا و...
اکنون که به برکت جمهوری اسلامی دوباره مردم احساس نیاز به خدا خواهی کرده اند باید با آگاهی بخشی و بصیرت افزایی؛ همان آموزه ها را با همان شیوه های پیامبر (ص) انجام دهیم تا مردمی که بظاهر جذب شده اند را آماده پذیرش حق کنیم تا راه برای ظهور امام زمان ادامه دهنده راه پیامبر (ص) فراهم گردد انشاء الله.
ادب و حسن خلق و کار و تلاش
عامل ارتقاء انسان است
حرمت پیر قوم خویش بدار
ز معلم ، جهان گلستان است
هان جوان ! پند پیر دانا بین
خط بیگانه ،خط شیطان است
در عیان ،دلفریب و خوش منظر
در نهان، همچو تیغ بران است
دین سراپا سوختن اندر طلب
انتهایش عشق و آغازش ادب
اقبال لاهوری
ضرر نبود و رعایت نکردن فرهنگ دینی
امام علی (ع) در علت افزایش بدی ها در جامعه فرموده:
من قل أدبه کثرت مساویهه
هرکس از ادب و تربیت کم برخوردار باشد، دارای بدی های بسیاری خواهد بود. غرر الحکم ج 2 ص 637
بی ادب تنها نه خود را داشت بد
بلکه آتش بر همه آفاق زد[1]
مولوی
سرزنش بی ادب
بی ادب با هزار تن تنهاست.
بلخی
- بی ادب سیلی زمانه خورد. اوحدی
سردسته بی ادبان
ابلیس بى ادب مى گوید: فبما اغویتنى لاقعدن لهم صراطک المستقیم ؛
حال که مرا نومید ساخته اى، من هم ایشان را از راه راست تو منحرف مى کنم، حسن زاده آملی کتاب نور على نور، ص 164.
ضرر کم توجهی به فرهنگ دینی
امام علی (ع) فرموده:
من وضعه دنائة أدبه، لم یرفه شرف حسبه.
هر کس را که پستی و فرومایگی تربیتی به انحطاط و فرو افتادگی کشاند. شرافت حسب و نژاد او را بالا نمی برد.
غرر الحکم ج 2 ص 637
بى ادب را به زر مگو که نکوست
ادب مرد بهتر از زر اوست
مکتبی
امام حسین (ع) فرمود:
خمس من لم تکن فیه ، لم یکن کثیر مستمتع: العقل، و الدین، و الأدب، و الحیاء و حسن الخلق.
هرکس این پنج چیز را نداشته باشد . از زندگی خود به چندان بهره ای نخواهد برد:
عقل و دین و ادب و حیا و خوش خلقی.
بحار الانوار جلد 13 ص 411
حافضا علم و ادب و رز که در مجلس شاه
هر کرا نیست ادب لایق صحبت نبود
حافظ
امام على (ع) فرمود:
من أخره عدم أدبه ، لم یقدمه، کثاقه حسبه .؟
هر کس را نداشتن ادب و تربیت عقب اندازد، سنگینی و شرافت حسب او را بلند مرتبه و جلو نمی اندازد.
غرر الحکم ج 2 ص 638
برکات وجود فرهنگ دینی
امام على (ع) فرموده:
من کلف بالأدب ، قلت مساویه.
هر کس برای دستیابی به مقام ادب ، به رنج و زحمت افتد، بدی ها و کجی های او کاهش می یابد.
غرر الحکم ج 2 ص 638
لازمه کار آمد شدن فرهنگ دینی
الف : تلاش شخصی
امام على (ع) فرمود:
من عجز من أعماله ؛ أدبر فی أخوالهه
هر کس از انجام اعمال و کارهای لازم خود ناتوان باشد ، (در حالات روانی و معنوی خود) به عقب بر می گردد.
غرر الحکم ج 2 ص 698
مکن ز غصه شکایت که در طریق ادب
براحتی نرسید آنکه زحمتی نکشید
حافظ
دستورالعمل سیرو سلوک
سرمایه ی راهرو حضور و ادب است
آنگاه یکی همّت و دیگر طلب است
رسا دل به فضل و ادب زنده دار
که دل جز به فضل و ادب زنده نیست
دکتر رسا
ب : تلاش بر تعلیم و تربیت دیگران
پیامبر (ص) فرمود:
من کانت له إبنة فأدبها و أحسن أدبها، و علمها و أحسن تعلیمها ، فأوسع علیها من نعم الله التی أسبغ علیه، کانت له منعه وسترأ من النار.
هر کس دارای دختری باشد و او را خوب تربیت کند و خوب تعلیم دهد و دانا گرداند و از نعمت های فراوانی که خدا بر او ارزانی داشته ، وسیله وسعت و رفاه حال آن دختر را فراهم کند ، خداوند وجود آن دختر را مانع و موجب مصونیت او از آتش دوزخ قرار خواهد داد.
کنز العمال جلد 13 ص 452
ضرر بی ادبی فرزندان !
والدین ار به روی فرزندان
نگشایند از فضایل، در
ضرر این جنایت آخر کار
باز گردد به مادر و به پدر
ملک الشعرا، بهار
شرط استادی
امام علی (ع) فرموده:
من نصب نفسه للناس إماما، فعلیه أن یبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره، ولیکن تأدیبه بسیرته قبل تأدیبه بلسانه.
هر کس خود را پیشوای مردم اعلام می کند ، باید قبل از آن که به تعلیم دیگران اقدام کند، به تعلیم نفس خویشتن بپردازد، و قبل از ادب و تربیت دیگران با زبان، با روش و منش عملی خویش آنان را تربیت کند.
بحار الانوار جلد 2 ص 56
به فضل و ادب، خویشتن را بیارا
به کسب و هنر کوش تا می توانی
برقعی
سرزنش عالم مادی
زیان مى کند مرد تفسیردان
که علم و ادب مىفروشد به نان
سعدی
راهکار رسیدن به مقامات
الف : فرا گیری علم
امام صادق (ع) فرمود: لقمان حکیم به فرزند خویش سفارش می کرد:
من عنى بالأدب إهتم به، و من إهتم به من تکلف علمه، و من تکلف علمه إشتد له طلبه، و من اشتد له طلبه، أدرک منفعته فإتخذوه عادة...
هر کس به ادب و تربیت عنایت داشته باشد، به آن اهمیت می دهد و هر کس بدان اهمیت دهد ، با زحمت، علم آن را فرا می گیرد و هر کس علم و دانش آن را فرا گرفت، با جدیت آن را جست و جو می کند و هر کس با جدیت دانش ادب و تربیت را پیگیری نمود، منفعت و سود آن را دریافت می دارد و آنگاه تربیت صحیح عادت او می شود.
بحار الانوار جلد 13 ص 411
عمر کم، فضل و ادب بسیار است
کسب آن کن که تو را ناچار است
جامی
غنی ترین منبع شناخت در بین ادیان
یکی از منابع شناخت معارف اسلامی که نعمت بزرگی است که خدا به ما مسلمانان در بین ادیان الهی داده سیره پیامبر اکرم (ص) است.
چرا که تاریخ پیغمبر ما، تاریخی بسیار روشن و مستند است. در این جهت هم [تاریخ دیگر پیامبران با تاریخ پیامبر ما قابل مقایسه نیست]. حتی دقایق و جزئیاتی از زندگی پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به صورت قطع و مسلّم امروز در دست است که درباره هیچ کس دیگر چنین نیست. از سال و ماه و حتی روز تولدش و حتی روز هفتم تولدش، دوران شیرخوارگی اش، دورانی که در صحرا زندگی کرده است، دوران قبل از بلوغش، مسافرت هایش به خارج عربستان، شغل هایی که قبل از نبوت داشته است، [سال] ازدواجش [و تعداد ]فرزندان او و آن [فرزندانی] که قبل از خودش از دنیا رفته اند، در چه سنی از دنیا رفته اند و امثال اینها تا می رسد به دوران رسالت و بعثتش که اطلاعات دقیق تر می گردد؛ چون حادثه بزرگی می شود، [مانند:] اول کسی که به او ایمان آورد که بود؟ دومین و سومین فرد که بود؟ فلان کس در چه سالی ایمان آورد؟ چه سخنانی میان او و دیگران مبادله شد؟ چه کارهایی کرد؟ چه روشی داشت؟
[در مقابل، درباره حضرت عیسی علیه السلام] خود مسیحی ها از جنبه تاریخی به تاریخ میلادی [اعتقاد ندارند.] مثلاً می گویند از تاریخ میلاد حضرت مسیح 1975 سال گذشته است. [این] یک حرف قراردادی است، نه حقیقی. اگر ما می گوییم از هجرت پیغمبر ما 1395 سال قمری و 1354 سال شمسی گذشته است، مو، لای درزش نمی رود. اینکه از میلاد مسیح 1975 سال گذشته باشد، یک حرف قراردادی است و تاریخ آن را هیچ تأیید نمی کند. چرا که احتمال هست دویست یا سیصد سال قبل از این تاریخ بوده و احتمال می رود دویست یا سیصد سال بعد از این تاریخ بوده [باشد] و عده ای از مسیحی های جغرافیایی _ نه [آن] مسیحی که ایمانی هم به مسیح داشته باشد _ اساسا می گویند: آیا مسیحی در دنیا وجود داشته یا یک شخصیت افسانه ای است و او را ساخته اند؟ اصلاً در وجود مسیح شک می کنند.
البته این حرف از نظر ما چرند است؛ [چون ]قرآن [وجود مسیح را ]تأیید کرده و ما از آن جهت که به قرآن ایمان داریم، در این مطلب شک نداریم. [همچنین اینکه حواریون ]عیسی چه کسانی بودند؟ انجیل در چه تاریخی وچند صد سال بعد از عیسای مسیح به صورت کتاب در آمد؟ چند انجیل بود؟ اینها [هیچ کدام قطعی نیست].
برای ما مسلمین، گفتار و رفتار پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به صورت دو منبع بسیار مسلّم و تا شعاع بسیار زیادی قطعی _ نه فقط ظنّی قابل اعتماد _ وجود دارد.
ما موظفیم از وجود پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله استفاده کنیم، هم در گفتار و هم در رفتار و هم در قول و هم در فعل؛ یعنی سخنان پیغمبر برای ما راهنما و سند است و باید از آن بهره بگیریم و همچنین فعل و رفتار پیغمبر».
شهید مرتضی مطهری، سیری در سیره نبوی،.
اهمیت کلام پیامبر اعظم (ص)
«در کلمات بزرگان [مهم] این است که افراد بتوانند نکات بسیار دقیقی را که در این کلمات گنجانده شده است، درک کنند، خصوصا که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره سخنان خودش فرمود [و در عمل هم نشان داد که]: «اُعْطِیتُ جَوامِعَ الْکَلِمِ؛ خدا به من کلمات جامعه داده است.»(2)
یعنی خدا به من قدرتی داده است که با یک سخن کوچک، یک دنیا مطلب می توانم بگویم.
2- امالی شیخ طوسی، امالی، قم، دارالثقافه، 1414 ه . ق، ج 2، ص 98 و 99.
سخنان پیغمبر را همه می شنیدند، ولی آیا همه می توانستند به عمق سخنان پیغمبر آنچنان که باید، برسند؟ ابدا، شاید صدی نود و نه شان هم نمی رسیدند. ببینید خود پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله چگونه مطلب را پیش بینی می کند.
جمله ای دارد که مفاد آن این است: سخنانی که از من می شنوید، ضبط و نگه داری کنید و به نسل های آینده تحویل بدهید و بسپارید. ای بسا نسل های آینده و خیلی دور معنی حرف مرا بهتر بفهمند از شما که امروز پای منبر من هستید. در آن حدیث معروفی که در کتب معتبر ما هست و از احادیثی است که شیعه وسنی روایت کرده اند و در کافی و تحف العقول و کتاب های دیگر هست، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «نَضَّرَ اللهُ عَبْدا سَمِعَ مَقالَتِی فَوَعاها وَ بَلَغَها مَنْ لَمْ یَسْمَعْها؛ خدا خرم سازد چهره آن بنده ای را که سخن مرا بشنود و ضبط کند و به کسانی برساند که آنها از من نشنیده اند.» [سپس ]این جمله را اضافه فرمود: «فَرُبَّ حامِلِ فِقْهٍ غَیْرِ فَقیهٍ وَ رُبَّ حامِلِ فِقْهٍ إِلی مَنْ هُوَ اَفْقَهُ مِنْهُ».(1)
1- شیخ عباس قمی، سفینه البحار، بی جا، دارالاسره، 1414 ه . ق، ج 1، ص 392.
[در این جمله] خیلی نکته هست؛ یعنی اشاره ای است به آینده. «فقه»؛ یعنی فهم عمیق، ولی در اینجا مقصود جمله ای است که عمق داشته باشد. «فقه» با «فهم» فرقش این است که «فهم»، مطلق فهمیدن است و «فقه»، فهم عمیق را می گویند. وقتی که «فقه» به کلام اطلاق بشود؛ یعنی سخنی که عمق زیاد دارد.
فرمود: بسا مردمی که حامل یک سخن عمیقند، ولی خودشان عمیق نیستند.
جمله را همیشه نقل می کند، ولی خودش نمی تواند به عمق آن پی ببرد.
باز فرمود: بسا مردمی که جمله ای یا فقهی را حمل می کنند؛ یعنی جمله ای را که از من شنیده اند، حفظ دارند و فقیه هم هستند، ولی... برای کسی که از خود او فقیه تر است، نقل می کند؛ یعنی برای کسی که از اوعمیق تر است و عمق فکرش بیشتر است.
این است که می بینیم سخنان پیغمبر، در هر رشته ای، دقیقا قرن به قرن عمق بیشتری (نمی گویم پیدا کرده) برای آن کشف شده است. (البته می دانید حساب اوصیای پیغمبر، ائمه اطهار جداست. کلمات آنها مثل کلمات پیغمبر است. راجع به افراد عادی دارم صحبت می کنم.) در قرن اول و دوم هرگز به اندازه قرن سوم نمی توانستند به عمق مطالب پیغمبر برسند و در قرن سوم به اندازه قرن چهارم و در قرن چهارم به اندازه قرن پنجم. تاریخ علوم اسلامی این امر را نشان می دهد.
اگر شما اخلاق را مطالعه کنید، فقه را مطالعه کنید، معارف و فلسفه را مطالعه کنید، عرفان را ملاحظه کنید، می بینید در هر قسمت که پیغمبر سخن گفته است، مفسرانی که در دوره های بعد آمده اند، واقعا بهتر توانسته اند به عمق کلام پیغمبر برسند. اعجاز پیغمبر در همین است.
ما تنها اگر فقه خودمان را در نظر بگیریم، چنانچه یک نابغه هزار سال پیش را مثلاً در نظر بگیریم، شیخ صدوق و شیخ مفید و حتی شیخ طوسی را در فهم معانی [کلمات] پیغمبر در مسائل فقهی در نظر بگیریم و بعد بیاییم نهصد سال بعدش، شیخ مرتضی انصاری را در نظر بگیریم، می بینیم شیخ مرتضی در نهصد سال بعد از شیخ طوسی و شیخ مفید و شیخ صدوق بهتر می تواند سخن پیغمبر را تحلیل کند. آیا از این جهت است که شیخ مرتضی نبوغ بیشتری از شیخ طوسی داشته است؟ نه، علم زمان او وسعت بیشتری ازعلم زمان شیخ طوسی دارد. علم جلوتر رفته است و درنتیجه، این بهتر می تواند به عمق سخن پیغمبر برسد تا او که در هزار سال قبل بوده است. آینده هم همین طور است. صد سال و دویست سال دیگر افرادی پیدا خواهند شد که خیلی عمیق تر از شیخ انصاری سخنان پیغمبر را درک کنند».
اهمیت رفتار پیامبر اعظم (ص)
«همان طور که سخن پیغمبر معنی دارد و برای یک معنی ادا شده است، رفتارهای پیغمبر هم همه معنی و تفسیر دارد و باید در آنها تعمق کرد. «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللّهِ اُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللّهَ وَ الْیَوْمَ الاْخِرَ؛ به یقین، برای شما در اقتدا به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم سرمشقی نیکوست برای آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد.»
مخصوصا با تعبیری که قرآن می گوید که در وجود پیغمبر، اسوه و تأسی است برای شما و وجود پیغمبر کانونی است که ما از آن کانون باید [روش زندگی را] استخراج کنیم. صرف اینکه یک نفر بیاید کلمات پیغمبر را روایت کند، [کافی نیست]. اینکه ما بیاییم تاریخ پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله را نقل کنیم که در فلان جا چنین کرد، کافی نیست. تفسیر و توجیه عمل پیغمبر مهم است. [باید دریافت چرا] در فلان جا پیغمبر این طور رفتار کرد و چه منظوری داشت؟ پس همین طور که گفتار پیغمبر نیاز به تعمق و تفسیر دارد، رفتار پیغمبر هم نیاز به تعمق و تفسیر دارد.
وقتی انسان تعمیق می کند، می بیند چه قدر عمیق است. همین طور که سخنان پیغمبر ما عمیق است، رفتار پیغمبر ما آن قدر عمیق است که از جزئی ترین کار پیغمبر می شود قوانین استخراج کرد. یک کار کوچک پیغمبر یک چراغ است، یک شعله است، یک نورافکن است برای انسان که تا مسافت های بسیار دور را نشان می دهد».
ضرورت آشنایی با رفتار و گفتار پیامبر اسلام (ص)
در ادامه شهید مطهری می نویسند: یکی از نویسنده‌های معروف ایران که مذهبی نبود ( ابتدای عمرش‌که هیچ مذهبی نبوده ، این آخر عمری ها به واسطه کتابهایی از من که منتشر شده بود با من ارتباط ، و تمایلی [ به مذهب ] پیدا کرده بود ) یک وقتی به من گفت :
من دارم کتابی را ترجمه می‌کنم در حکمت ادیان ، یعنی حکمت هایی که در دین های مختلف عالم وجود دارد : حکمت هایی که امروز در دین یهود وجود دارد ، حکمت هایی که در همین انجیل وجود دارد ، حکمت هایی که به زردشت نسبت می‌دهند ، حکمت هایی که به بودا نسبت می‌دهند ، حکمت هایی که از کنفسیوس است ، و حکمت هایی که از پیغمبر ماست .
او گفت : من فقط به نکته بر خورد کردم ، زیرا مؤلف از هر کسی کلمات زیادی نقل کرده ولی به پیغمبر اسلام که رسیده چند جمله کوتاه نقل کرده ، و چون ترجمه من ترجمه آزاد است می‌خواهم اندکی بیشتر نقل کنم ولی من که دسترسی ندارم .
گفت : من تصمیم گرفته‌ام صد آیه از قرآن را نقل کنم ، صد جمله از کلمات پیغمبر ، و صد جمله از کلمات امیرالمؤمنین . در مورد قرآن گفت چون قرآن مترجم ( قرآن آقای قمشه‌ای ) هست خودم می‌توانم چند آیه انتخاب بکنم .
از کلمات امیرالمؤمنین هم چون نهج البلاغه‌های مترجم هست می‌توانم انتخاب بکنم ، ولی راجع به سخن پیغمبر چون من به عربی چندان وارد نیستم و در فارسی هم هر چه گشتم پیدا نکردم ، اگر می‌توانی صد جمله از پیغمبر برای من پیدا کن و ترجمه هم بکن ولی بعد من به قلم خودم در می‌آورم که مطابق ذوق خودم باشد . گفتم بسیار خوب .
من صد جمله از رسول اکرم جمع‌آوری کردم و در اختیارش قرار دادم ، ترجمه هم کردم که یکوقت در معنایش اشتباه نکند ، بعد هم او در کتابی به نام " حکمت ادیان " چاپ کرد ( 1 ) . البته آنجا اسم نبرد که این صد جمله پیغمبر را از کجا گرفته است ، من هم نمی‌خواستم چون منظورم این بود که این کار انجام شود .
به هر حال یک وقت به من رسید و گفت : فلانی ! پیغمبر ما یک چنین سخنانی داشته ؟ ! من که نمی‌دانستم . در صورتی که خود این نویسنده یک نویسنده معروف ایران ، و کسی است که در کشورهای خارجی احیانا روی او حساب می‌کنند و وقتی می‌خواهند نویسنده‌های درجه اول ایران را بشمارند یکی هم او را می‌شمارند . یک آدمی که به قول خودش سید است و [ در همه ] عمرش هم سرو کارش با کتاب بوده است خبر نداشت که پیغمبر ما چنین سخنانی دارد .
به من گفت : پیغمبر ما یک چنین سخنانی داشته و من نمی‌دانستم ؟ ! گفتم : بله .
بعد که کتاب چاپ شد گفت : فلانی من حالا می‌بینم سخنان پیغمبر اسلام بر سخنان تمام پیغمبران عالم می‌چربد . اینقدر عمیق و پر معناست .
و در سیره و رفتار پیغمبر شاید ما از این هم بیشتر کوتاهی کرده باشیم .
در این میان مقدار زیادی یادداشت هست لاکن هر چه جلوتر می رویم بقول شهید مطهری می بینیم وارد دریایی می‌شوم که به تدریج عمیقتر میشود .
نمی‌توانم ادعا کنم که سیره پیغمبر همین مختصر است ولی از باب ما لا یدرک کله لا یترک کله مطالبی را در این زمینه می آوریم بعد دیگران بهترش را بنویسند.
در ادامه می فرماید: همین طور که سخنان پیغمبر ما عمیق است رفتار پیغمبر ما آنقدر عمیق است که از جزئی‌ترین کار پیغمبر میشود قوانین استخراج کرد ، یک کار کوچک پیغمبر یک چراغ است ، یک شعله است ، یک نور افکن است برای انسان که تا مسافت های بسیار دور را نشان می‌دهد .
اقتباس از کتاب سیره نبوی شهید مطهری
ب : تلاش بر شایستگی ادب خدایی
امام علی (ع) فرمود:
من لم یصلح على أدب الله سبحائه، لم یصلح على أدب نفسه.
هر کس شایستگی ادب خدای سبحان و دینداری را پیدا نکند ، شایسته ادب و تربیت خود نمی شود.
غرر الحکم ج 2 ص 703
تو ادب نفس بداندیش کن
بی ادبان را به ادب خویش کن
امیرخسرو
ج : همنشینی با نیکان
همدم اهل ادب باش که فضل و ادب است
بوستانی که ز دل ها برد آرام و شکیب
دکتر قاسم رسا
هر که او با صالحان همدم شود
در حریم خاص حق محرم شود
عطار
دلا نزد کسی بنشین که او از جان خبر دارد
به سایه آن درختی رو که او گل های تر دارد
کشکول طبرسی
د : انتخاب استاد راه
اخذ کن آداب دینت از فقیه
نی زهر شیّاد مردود سفیه
مراد از ادب اینجا ستوده آدابی ست
که آن وظایف شخص شریف انسانیست
نمونه گفته های استادان
سفارش به سلام:
چون به مجلسى وارد مىشوى ادب آن است که نخست سلام کنى .
ترجمه اخلاق ص : 147
تکریم و احترام والدین است:
فرزندان جوان مکلف اند با پدر و مادر خود حداکثر تواضع ادب را معمول دارند و شخصیت آنان را گرامى و محترم شمارند و بدین وسیله رضایت خاطرشان را که باعث جلب رضاى الهى است فراهم آورند.
جوان از نظر افکار و تمایلات فلسفى ره
رعایت نگاه :
چون نشستى ادب آن است که چشمت را پایین بینداز.
ترجمه اخلاق ص : 147
به شخصی گفتند : تو را ادب که آموخت گفت نادانی نادانان را ناپسند دیدم دوری گزیدم ؟ اینک با ادب شدم ( گفت ادب از که آموخت؟ گفت از بی ادبان) . مستطرف ؟23
[1] نقل است که مرحوم شیخ الفقهاء و المجتهدین، آیت الله العظمی، اراکی (ره) این بیت را زیاد می خوادند
برچسب ها:
- اهمیت ادب و تربیت دینی
- برکات وجود فرهنگ دینی
- تنها راه پیشگیری از معضلات جامعه ادب و تربیت است
- ضرر نبود و رعایت نکردن فرهنگ دینی
- ضرر کم توجهی به فرهنگ دینی
- لازمه کار آمد شدن فرهنگ دینی
- غنی ترین منبع شناخت در بین ادیان
- اهمیت کلام پیامبر اعظم (ص)
- اهمیت رفتار پیامبر اعظم (ص)
- ضرورت آشنایی با رفتار و گفتار پیامبر اسلام (ص)
اهمیت علم و دانش
من بتو از علم بگویم سخن ** علم چو آید بتو گوید چه کن
علم سوی در اله (الله) برد ** نه (که) سوی نفس و مال و جاه برد
ای عزیز: بدان که بندگی و طاعت از علم حاصل میشود و علم بی‌عمل بکار نیاید.
و حق تعالی در کلام خود فرموده:
« فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ هُو » سوره هود آیه 14
بدانید (قرآن) تنها با علم الهى نازل شده و هیچ معبودى جز او نیست!
توضیح : بدانید که آن چه اول فرموده‌اند از علم الله تعالی آن بیان توحید است که می‌فرماید: نیست هیچ معبودی مستحق پرستش نیست الا ذات الله تعالی.
ـ علم صفتی است از صفات حق تعالی چنان که در کلام خود فرموده :
«والله علیم بذات الصدور»
پس وظیفه طلب علم باشد چرا که هر کس طلب و جستجوی علم کند، فیض آن به او بیشتر رسد و لب تشنه‌تر گردد و شوق آن زیادتر گردد و دست از طلب باز ندارد تا به مطلب برسد.
لزوم فراگیری علم
همچنان که فرمودند «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه».
هر که از تحصیل آن غافل شود در بادیة ضلالت و جهالت سرگردان گشته در مرتبة «اولئک اصحاب الجحیم» بماند و آنچه فرض است آن علم عباد است تا آن که بنده کاری که کند، از روی دانش بکند، تا فردا دستگیر باشد و رنج او ضایع نشود.
در این مقام تمثیلی بیاوریم:
اهمیت حضور در مجالس علم
آورده‌اند که در زمان خلفای بنی عباس مردی بود که پیر و ضعیف گشته و با خلیفه قرابتی داشت و گاهی آن مرد به مجلس درس حاضر می شد و از مسائل عبارات می پرسید تا چند روز بر این بگذشت آن مرد از دنیا رفت یکی از مشایخ آن عصر او را در خواب دید از او احوال پرسید؟ گفت:
ای برادر چون من را در حسابگاه حاضر کردند خطاب رسید به من را به زخ برند به سبب مجالست و مصاحبت با خلفای جور!
ضرورت و لزوم آموزش علم
حضرت رسول (ص) فرموده: بیاموزید مردمان را علم، اگر چه یک مسئله باشد که بهتر بود و شما را از دنیا و هر چه در دنیا است.
اگر بینی که نابینا و چاه است ** اگر خاموش بنشینی گناه است
صائب تبریزی
وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران 104)
و باید برخى از شما مسلمانان، خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و امر به نیکوکارى و نهى از بدکارى کنند، و اینها (که واسطه هدایت خلق هستند) رستگار خواهند بود
بگوی آن چه دانی سخن سودمند * و گر هیچ کس را نیاید پسند
که فردا پشیمان برآرد خروش ** که آوخ چرا حق نکردم بگوش
که فردا پشیمان برآرد خروش ** که آوخ چرا حق نکردم بگوش
سعدی
فضیلت علما و دانشمندان
در این مقام حکایتی بیاوریم:
آورده‌اند که یکی از علمای مرتاض که از اهل کشف بود به درب مسجدی رفت و شیطان را دید که ایستاده پا را درون مسجد می گذارد و باز بیرون می‌آورد! گفت:
ای ملعون چه می کنی و این جا چه می خواهی؟ گفت:
در این مسجد جاهلی نماز می گذارد و عالمی در خواب است من قصد نماز آن جاهل که می کنم هیبت آن عالم مانع میشود و نمی‌گذارد!
حضرت رسول (ص) فرموده «نوم العالم خیر من عبادة جاهل»
پس ای عزیز سعی باید کرد خود را از تاریکی جهل به روشنائی علم رساند.
و بباید دانست که حق تعالی هر یکی را به زبان مختلف فرستاده تا هر قومی به لغتی عالم و دین و آئین خود را بدانند چرا که هیچ کس از مادر فاضل متولد نشده چنان که حق تعالی فرموده «والله اخرجکم من بطون امهاتکم لا تعلمون شیئا» یعنی بیرون آوردیم شما را از شکم‌های مادران شما در حالتی که هیچ نمی دانستید، و دادیم به شما گوش شنوا و چشم بینا و دل دانا تا شکر این نعمت‌ها کنید و کتاب‌ها و پیغمبران فرستادیم و علماء به نیابت پیغمبران نصب کردیم تا علم دین به شما رسانند چون شما تقصیری کنید در طلب علم هر آینه بازخواست از شما خواهد بود آنگاه کرا طاقت و تاب عتاب باشد.
ـ حضرت رسول (ص) فرمود بروید در راه علم اگرچه از راه دریا باشد.
ـ و نیز فرمود : هر گاه یک مسئله از علم یاد گیرید از عبادت شصت ساله بهتر است.
پس در بیان فضیلت علم ، عالم و زاهد و جاهل عابد و جهل زاهد تمثیلی بیاوریم:
برتری عالم بر زاهدجاهل
آورده‌اند که پادشاهی بود که پیوسته پیروی علماء می‌کرد و مرید ایشان بود، وزیری داشت که مرید مشایخ بود و گوشه نشینی اختیار کرده بود و همیشه در این باب میان او و پادشاه گفتگو بود، پادشاه خواست به دلیل وزیر را الزام نماید.
شبی او را طلبید و هر دو جامة درویشان پوشیدند و به در خانة یکی از علماء رفتند و از راه بام به خانة او درآمدند و آواز دادند به نام خودش و پدرش، آن مرد عالم برخاست و به بام رفت دو مرد خرقه پوش درویش دید هر دو او را سلام کردند و گفتند ما دو فرشته ایم که از جانب حق تعالی به تو وحی آورده‌ایم که پیغمبر این عصر خواهی بود بشارت باد تو را!.
آن عالم چون این سخنان بشنید برآشفت و گفت استغفرالله شما شیطانید می‌خواهید مرا فریب دهید ای ملعونان جاهل مگر شما حدیث «لا نبی بعدی» نشنیده‌اید و به گوش شما نرسیده که حضرت رسول (ص) فرموده که من خاتم النبیینم به موجب آیة شریفه (ما کان محمد ابا احد من رجالکم ولکن رسول الله و خاتم النبیین)؟
ای دروغگویان از پیش من دور شوید که دیدن روی شما ظلمت بار می آورد! این بگفت و پشت بر ایشان کرد و برفت.
شاه به وزیر گفت نور علم را دیدی؟
حق تعالی علم را به بینایان تشبیه کرده و در قرآن فرموده:
«افمن یعلم انما انزل بعلم الله کمن هو اعمی انما یتذکر اولو الالباب»
و در جای دیگر فرموده :«و ما یستوی الاعمی و البصر» یعنی کور و بینا برابر نیستند.
ـ در جای دیگر فرموده: «واتبعوا النور الذی انزلنا».
و همچنین مثل زده‌اند علماء را به زنده و جاهل را به مرده.
پس از پشت بام فرود آمدند پادشاه با وزیر گفت بیا تا به نزد زهاد و عابدان جاهل رویم آنگاه به در خانة یکی از آنها که وزیر مرید و معتقد او بود رفتند و به وسیلة نردبان به پشت بام خانقاه رفتند و گفتند ای فلان بن فلان بیا تا مژدة خوبی بتو بدهیم!
زاهد بالا رفت ایشان بر او سلام کرده و همان کلمات را به او گفتند، زاهد گفت خوش آمدید صفا آوردید مدتی است که من منتظر شما و این پیغام بودم! پس ایشان را تواضع بسیار کرده خوشحال شد که پیغمبر میشود!
پس از آن جا فرود آمدند شاه به وزیر گفت: دیدی در میان این دو طایفه چقدر فرق است؟
روز دیگر پادشاه وزیر را نزد زاهد فرستاد تا حالش را معلوم کند چون وزیر به خانه زاهد رفت دید که زاهد غرور و نخوتی به هم رسانیده و حرمت وزیر را مثل سابق بجا نیاورد! چون مجلس خلوت شد زاهد سر بگوش وزیر گذاشته احوالات خود را به وزیر گفت! وزیر خندید و از آن جا بیرون آمد و دانست که اصل ایمان و خداشناسی به علم است.
اهمیت و برکات خدمت به دین
چون این خطاب شنیدم خود را مستحق عذاب دیدم عرض کردم الهی من از استاد خود شنیدن که به وسائط از حضرت رسول (ص) نقل کرد که هر مسلمانی که موی در مسلمانی سفید کرده باشد و برای مسئله دینی پیش یکی از علما رود من آتش جهنم بر وی حرام گردانم، خطاب آمد او را به برکت علم و صحبت علما و مجالست با ایشان بخشیدم.
اینست خاصیت علم تا بدانی صحبت با علما و اهل علم چقدر اثر دارد.
نتیجه هدایت و ارشاد
در این باب نیز حکایتی بیاوریم:
آورده‌اند که یکی از علماء پسری داشت و در حق او سعی بسیار کرد و آن پسر در جمیع علوم ماهر شده بود پس در ایام شباب یکی از جوانان به او انس گرفته با هم دوستی و اختلاط می‌کردند تا آن که فسق آن فاسق به او سرایت کرده به شرب خمر افتاد و مردم هر چه او را نصیحت نمودند اثر نگرد چون پند و نصیحت به او درگیر نشد پدرش را از قضیه آگاه کردند؛ او را طلبید و گفت چون موعظه در تو به هیچ قسم اثر نمی‌کند پس بهتر آنست که از من جدا شوی و سفر اختیار کنی که من از طعن مردم به تنگ آمده‌ام و تو حیا نمی‌کنی! پس جزئی خرجی به او داد و او را از خانه بیرون کرد تا رنج غربت و محنت بکشد و از خامی جوانی بدر آید و پخته و کامل گردد و از فسق و فجور بازگشت نموده از آن جهل باز آید، پسر از وطن بیرون رفت بعد از چند روزی به شهری رسید و خرجی او تمام شده بود در آن شهر غریب و بینوا مانده تشنه و گرسنه خوابید و در آخر شب بیدار شد و بر حال خود بسیار گریست چون روز شد از مسجد بیرون آمد دید که مردم آن شهر از کوچک و بزرگ عزم بیرون شهر می‌کنند از یکی پرسید این مردم به کجا می روند؟ گفت در بیرون شهر زاهدی هست که صومعة دارد و گوشه نشین است و هر ماه یک بار از صومعه بیرون می آید و در حق مردم دعا می‌کند و همة مردم در آنجا جمع می‌شوند و خیرات بسیار می‌کنند و آن زاهد باز به خلوت می رود تا ماه دیگر؛ آن جوان همراه جماعت افتاد که شاید در آن جا چیزی به دست آورد چون به صومعه رسید به او نیز چیزی از خیرات دادند، دید عابد از صومعه بیرون آمد و در حق مردم دعا کرد باز به خلوت رفت، پس آن مردم همه رفتند و او در آن جا توقف نمود، چون شب شد آن عابد از صومعه بیرون آمد دید جوانی نشسته گفت تو کیستی قاعده نیست کسی در این جا بماند؟ گفت غریبم امروز به منزل رسیدم و به دیدار شما مشرف شدم و کسی را در این شهر نمی‌شناسم و راه به جائی نمی برم اگر اجازتی باشد چند روزی در خدمت شما باشم شما از برکت شما در فیضی بروی من گشوده گردد که مردی هستم طالب علم و کار دیگر از من برنمی‌آید؛ عابد چون گفتگوی او را استماع نمود سری به خود فرو برد که آیا او را در صومعه بگذارم یا نه آن جوان عابد را خاموش دید شروع کرد به آواز حزین عشری از قرآن را بخواند؛ عابد هرگز به آواز خوش قرآن نشنیده بود او را حالتی دست داد پیشرفت و او را در بغل کشید و چشمش را ببوسید و او را گرفته بدرون صومعه برد و به صحبت مشغول شدند اختلاط ایشان موافق افتاد و آن جوان دید که یک چشم خودم را عابد بسته و اصلاً نمی گشاید! احوال پرسید که ای شیخ چشم تو را چه رسیده؟ گفت چون ترک دنیا و مافیها کرده‌ام زیادتی و اسراف نمی‌کنم هر جا کار نمی آید آن را ترک کرده‌ام چون از یک چشم کار ما راست می آید چرا اسراف کنیم آن چشم دیگر را محو کرده‌ام!
جوان گفت: چگونه محو کرده‌ای؛
گفت قطران چسبانیده‌ام تا محو شود جوان فهمید که عابد جاهلست و چیزی نفهمیده است تبسم کرده حیران شدا پس با خود گفت که زاهد با این جهل و نادانی مردم را فریب داده و دکان بر خود چیده همة خلق این شهر را مرید خود کرده پس از ساعتی پرسید یا شیخ چند سال است که چنین کرده‌ای گفت شاید ده سال باشد گفت در این مدت تو را جنابت روی نداده است گفت بسیار گفت که در وقت غسل کردن آن چشم را می گشودی یا نه گفت نه گفت یا شیخ به حکم شرع در این مدت از جنابت در نیامده‌ای نماز تو درست نیست و قضای نمازهای این مدت بر تو واجب است پس به دلیل علم خاطر نشان او کرد عابد دانست که او راست می گوید پس چشم خود را گشود و به نماز مشغول شد.
نتیجه هدایت جاهل
َ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعا مائده 32
هر کس، انسانى را از مرگ رهایى بخشد، چنان است که گویى همه مردم را زنده کرده است.
در همان شب حضرت رسول (ص) را در خواب دید که فرمود: یا فلان حق تعالی گناهان تو را بخشید و توبة تو قبول شد از برای همین یک مسئله که به عابد آموختی اکنون به پاداش آن در دنیا از دنیا مالی به تو دادیم در حجره همین عابد فلان مکان گنج مدفون است بردار و پیش پدر خود برو که در حق تو دعا کرد و به درجة قبول افتاد از برکت این مسئله که به این عابد آموختی دنیا و آخرت تو معمور شد چون از خواب بیدار شد عابد را آگاه کرد عابد شکر حق تعالی به جای آورده و گنج را تسلیم آن جوان کرد و دیناری از آن تصرف ننمود پس آن جوان او را وداع کرده و با سامان تمام پیش پدر رفت.
پس ای عزیز بدان که یک مسئله از علم دین نتیجه دارد از این رو، می باید که آدمی دایم طالب علم باشد و به دیگران نیز بیاموزد. اگرچه عمرش به آخر رسیده باشد.
و نکته پایانی را نیز به خاطر بسپارید که آموزش حتما مؤثر خواهد بود، البته به کم با کیفیت، باید قانع بود.
اثر پذیری و اثر گذاری
در این مقام داستان تاریخی لطیفه مانندی را بخوانید:
اول ارائه طرح بعد تقاضا
چرا عمر بن عبدالعزیز، لعن على (ع) را قدغن کرد؟
وقتى که معاویه روى کار آمد و بعد از شهادت امام على (ع) در سال 40 هجرت، زمام حکومت جهان اسلام را به دست گرفت، آن قدر نسبت به امام على (ع) دشمن کینه توز بود که دستور داد، سبّ و لعن على (ع) را در همه جا، حتّى در خطبه هاى نماز جمعه و در قنوت نماز، جزء برنامه مذهبى قرار دهند، این کار زشت حدود شصت سال، رائج و سنّت گردید، خلفاى جور و وعّاظ السلاطین از هر سو به این کار دامن مى زدند. تا این که بسال 99 هجرى، پس از مرگ سلیمان بن عبدالملک، عمربن عبدالعزیز، به عنوان هشتمین خلیفه اموى، روى کار آمد، او بر خلاف روش خلفاى بنى امیّه، شیوه نیکى براى خود برگزید، و دست به اصلاحات کلى زد، از کارهاى نیک او این که سبّ و لعن على (ع) را که برنامه مذهبى و رائج مسلمین اهل تسنّن شده بود، قدغن کرد، و به فرمان او در نماز و خطبه ها به جاى سبّ على (ع) این آیه را مى خواندند : ربّنا اغفرلنا و لاخواننا الذین سبقونا بالایمان ... : پروردگارا ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز. (حشر 10) و یا این آیه را مى خوانند : انّ الله یامر بالعدل و الاحسان ... : خداوند به عدالت و نیکوکارى فرمان مى دهد. (نحل 90) عمر بن عبدالعزیز انگیزه و علت قدغن کردن سبّ و لعن على (ع) را چنین بیان کرد : من در کودکى به مکتب مى رفتم، معلّم من از فرزندان عتبة بن مسعود بود، روزى معلّم از کنار من گذشت، من با کودکان هم سن خود بازى مى کردیم و على (ع) را لعن مى نمودیم، معلّم بسیار ناراحت شد و آن روز مکتب را تعطیل کرد و به مسجد رفت، من نزد او رفتم، که درس خود را براى او بخوانم، تا مرا دید، برخاست و مشغول نماز شد، احساس کردم که به من اعتراض دارد، بعد از نماز با خشونت به من نگریست، به او گفتم : چه شده است که استاد نسبت به من بى اعتنا شده ؟ او گفت : پسرم ! تو تا امروز على (ع) را لعن مى کنى ؟ گفتم : آرى. گفت : تو از کجا یافتى که خداوند پس از آن که از مجاهدین بدر، راضى شد، بر آن ها غضب کرد؟ گفتم :استاد آیا على (ع) از مجاهدین بدر بود؟ گفت : عزیزم ! آیا گرداننده همه جنگ بدر جز على (ع) بود؟ گفتم : از این پس، هر گز این کاررا انجام نمى دهم. گفت : تو را به خدا، دیگر تکرار نمى کنى ؟ گفتم : آرى تصمیم مى گیرم دیگر حضرت على (ع) را لعن نکنم، همین تصمیم را گرفتم و از آن پس، على (ع) را دیگر لعن نکردم. سپس عمربن عبدالعزیز گفت : خاطره دیگرى نیز دارم که براى شما بیان مى کنم : من در مدینه پاى منبر پدرم عبدالعزیز، حاضر مى شدم، او در روز جمعه خطبه نماز جمعه را مى خواند و در آن هنگام حاکم مدینه بود، مى شنیدم پدرم خطبه را بسیار غرّا و روان و عالى مى خواند، ولى به محض این که به این جا مى رسد که على (ع) را (طبق دستور خلیفه) لعن و سبّ کند، مى دیدم آن چنان لکنت زبان پیدا مى کرد و در تنگناى سخن قرار مى گرفت که گفتارش بریده بریده مى شد. روزى به او گفتم : اى پدر! تو با این که از خطباى توانا و سخنوران قوى هستى علت چیست وقتى که در خطبه به لعن این مرد (امام على (ع) مى رسى، درمانده و هاج و واج مى شوى ؟ در پاسخ گفت : پسرم ! جمعیتى که پاى منبر ما از مردم شام و غیر آن ها را مى بینى، اگر فضائل این مرد على (ع) را آن گونه که پدر تو (من) مى داند بدانند، هیچ یک از آن ها، از ما اطاعت نخواهند کرد. به این ترتیب، سخن معلّم من و گفتار پدرم، در سینه ام استقرار یافت، و با خدا عهد کردم که اگر یک روز زمام حکومت بدست من بیفتد، و قدرتى به دستم رسید، این سنّت بد، عن بر امام على (ع) را قدغن کنم، وقتى که خداوند بر من منّت گذاشت و دستگاه خلافت را در اختیارم نهاد، آن را قدغن کردم و به جاى آن دستور دادم این آیه را بخواند : انّ الله یامر بالعدل و الاحسان ... (نحل 90) و به همه شهرها و بلاد، بخشنامه کردم، خواندن این آیه را بجاى سبّ و لعن، سنّت کنند، این دستور جا افتاد و سنّت گردید. این بود انگیزه من در قدغن کردن سبّ و لعن حضرت على (ع).
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید ج 4 ص 58.
برگرفته از کتاب کلیات جامع التمثیل و لطیفه های قرآنی با مختصر دستکاری نمایه زنی ....
والسلام مرتضوی
برچسب ها :
- اصل ایمان و خداشناسی به علم است
- اهمیت حضور در مجالس علم
- برکات خدمت به دین
- علم چو آید بتو گوید چه کن
- عمر بن عبدالعزیز
- فضیلت علما و دانشمندان
- لزوم فراگیری علم
- مبارزه با شایعات
- نتیجه هدایت جاهل
- نتیجه هدایت و ارشاد